Κινδυνολογίας....το ανάγνωσμα !!!

Γίνεται αντιληπτό ότι κάποιοι , ηθελημένα,   προσπαθούν  να  «γράψουν» σενάρια κινδυνολογίας για την Θράκη.  Είναι λυπηρό ότι  αυτοί οι κάποιοι  επί χρόνια καταγίνονται  δημοσιοποιώντας  σε εφημερίδες και ιστολόγια άρθρα με τα οποία  άλλες  φορές  αναφέρονται στην Θράκη  γράφοντας ότι «κινδυνεύει» από  έναν υπερβάλλοντα  Τουρκικό εθνικισμό και άλλοτε  από έναν ριζοσπαστικό Ισλαμισμό.

Άλλοτε η κινδυνολογία  γίνεται «επάγγελμα»  οπότε κάποιοι  μετατρέπουν τους εαυτούς τους  ως  τους μοναδικούς γνώστες  θεμάτων  , αλλά στην πραγματικότητα  είναι ημιμαθείς οι οποίοι δεν βλέπουν πολιτικά   γύρω και στο ευρύτερο περίγυρο τους , με αποτέλεσμα δια του γραπτού λόγου τους να επηρεάζουν ή να εισηγούνται λανθασμένες πολιτικές και άλλοτε  να προσπαθούν να επωφεληθούν οικονομικά  δια την «ανάπτυξη» της περιοχής , η οποία ειρήσθω εν παρόδω , έχει αναπτυχθεί τόσες φορές (!!!!) που αν πραγματικά χρησιμοποιούνταν τα σχετικά κονδύλια από τις αρχές της δεκαετίας του 1960  , η περιοχή θα ήταν ….Ελβετία.

Το χειρότερο όλων είναι ότι  η παράθεση παρόμοιων  σεναρίων κινδυνολογίας γίνεται τόσο κακόγουστα , που προκαλεί  και τους πλέον αδαείς.  Χρησιμοποιούνται  κυρίως οικονομικά νούμερα για να πείσουν ότι  η αγορά της Θράκης κινδυνεύει  από τις επιχειρήσεις  του σύνοικου στοιχείου ή από την ύπαρξη ,ιδιαίτερα , της Τουρκικής Αγροτικής τράπεζας.  Φαντάζονται σενάρια και τα δημοσιοποιούν χωρίς να  μπαίνουν σε κόπο να εξετάσουν το νομικό καθεστώς της παραπάνω τράπεζας  για να δούνε  ότι διέπεται από το Ελληνικό Τραπεζικό  σύστημα σχετικά με τις δανειοδοτήσεις  και τις  υπηρεσίες που προσφέρει.   Επί πλέον  να  εξετάσουν  ότι όπως όλες οι ξένες Τράπεζες , χωρίς διαχωρισμούς , δανειοδοτεί όλους τους Έλληνες πολίτες.

Γιατί λοιπόν  η παραπάνω Τουρκική τράπεζα να είναι «κίνδυνος» για την Θρακιώτικη αγορά ?  Με την ίδια ευκολία θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί «κίνδυνος» για την Τουρκική Οικονομία η  ΕΤΕ που βρίσκεται στην Τουρκία και καλύπτει ένα σημαντικό τμήμα της Τουρκικής τραπεζικής αγοράς ή  οι Ελληνικές τράπεζες που καλύπτουν  το 21.6% της Βουλγαρικής τραπεζικής αγοράς ή  το γεγονός ότι οι Ελληνικές τράπεζες είναι από τις σημαντικότερες επενδύσεις στην αγορά της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας.

«Κινδυνεύει» λοιπόν η Θράκη  , δηλώνουν  κληρικοί, απόστρατοι ,  ακαδημαϊκοί και δημοσιογράφοι.  Όλοι αυτοί βεβαίως , είναι "γνώστες"  της Θράκης  και του μειονοτικού ζητήματος,  από δημοσιεύματα του τύπου, από διάφορα βιβλία και περιοδικά που κυκλοφορούν , από  «έγκυρες» πληροφορίες που έχουν, από δικές τους καταβολές που σχετίζονται με την διαπαιδαγώγηση τους  και προσπαθούν με «πύρινους» λόγους  από βήματος ή από άμβωνος να διαμορφώσουν την κοινή γνώμη  χωρίς, τον παραμικρό ενδοιασμό ότι  τυχόν  λανθασμένες απόψεις τους  μπορούν να γίνουν αιτίες κακών. Πρόσφατα , εξάλλου, παρελθοντικά παραδείγματα  , μέσα στο διάβα του χρόνου  τεκμηριώνουν  την άποψη ότι  οι παρεμβάσεις εξωθεσμικών κέντρων έκαναν κακό στην περιοχή.

Από τις  πλέον  γνωστές και πιο συχνές είναι αυτές του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Άνθιμου.  Αναφέρθηκε , στο τελευταίο του κήρυγμα στην ίδρυση τμήματος Ισλαμικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης .  Δήλωσε δε ότι «αντιτίθεται στην ίδρυση  ενός τέτοιου τμήματος», λέγοντας ότι «δεν το θέλει στην Θεσσαλονίκη».

Κατ’ αρχάς  το Ισλάμ , ως μάθημα, διδάσκεται στο Πανεπιστήμιο  Θεσσαλονίκης  στο πλαίσιο του μαθήματος της Θρησκειολογίας  και  στο μάθημα αυτό έχουν αναγορευτεί  δεκάδες Διδάκτορες, όπως διδάσκονταν και στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης.   Επί πλέον είναι γνωστικό αντικείμενο που διδάσκεται διεθνώς  , υπάρχουν σε δεκάδες Πανεπιστήμια  παρόμοια τμήματα  και συνεπώς είναι ορθή η απόφαση της Πολιτείας να ιδρύσει  το ανωτέρω τμήμα.  Εξάλλου  το Ισλάμ είναι μία σημαντική μονοθεϊστική θρησκεία  η οποία , εν πάση  περιπτώσει , πρέπει να διδάσκεται στα Ελληνικά Πανεπιστήμια.  Ακατανόητη λοιπόν η αντίδραση του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης,  όπως και άλλων Ιεραρχών  και λοιπών λαϊκών οι   αντιδρούν πολιτικολογώντας απλά για να αντιδράσουν.

Το χειρότερο όμως όλων είναι  ότι θέσεις , απόψεις και θεωρήσεις ατεκμηρίωτες  Ιεραρχών και άλλων πολιτών που επιθυμούν να παρεμβαίνουν στην πολιτική ζωή του τόπου   εισηγούμενοι  σε τοπικό ή  Πανελλαδικό επίπεδο πολιτικές λύσεις,   οδηγούν  σε παρακιδυνευμένες   πολιτικές με πολλές φορές οδυνηρά αποτελέσματα. 

Από τα γεγονότα του 1990  σε βάρος της μειονότητας.

Η Θράκη δεν κινδυνεύει ούτε  από τις επιχειρήσεις του σύνοικου στοιχείου, ούτε από την Τουρκική Αγρατική τράπεζα, ούτε από το Ισλάμ. Κινδυνεύει από τα σενάρια που πλάθουν αρκετοί που επιθυμούν την  δημοσιότητα , κινδυνεύει να ατονίσει η αγορά της από τις κινδυνολογίες που αποτρέπουν κάθε επιχειρηματία να επενδύσει στην περιοχή και κινδυνεύει να μετατρέψει  το ήπιο Ισλάμ σε ριζοσπαστικό .

Ιδιαίτερα όμως  θα κινδυνεύει όταν οι εθνικιστικές κορώνες  όλων αυτών θα  γίνουν αιτία  να δημιουργηθεί  ένα ριζοσπαστικό αντί-Ισλάμ Χριστιανικό μέτωπο  με  απρόβλεπτες συνέπειες. Οι καιροί λοιπόν χαλεποί. Μια ματιά στα Βαλκάνια και στην Μέση Ανατολή πείθει  όλους.   

Οι Μαυροθαλασσίτες Έλληνες της Βουλγαρίας

 

Ελληνικό αρχοντικό σπίτι στην Αγχίαλο

Ίσως είναι από τους λίγους  Έλληνες του εξωτερικού που δεν ενδιαφέρονται να αποκτήσουν Ελληνική υπηκοότητα , τονίζοντας ότι «είναι Έλληνες  και ζούνε στα παράλια της Μαύρης θάλασσας από τον 6^ο αιώνα π.Χ».

Ο λόγος για τους Έλληνες  κατοίκους  στα παράλια  της Βουλγαρίας  που ανέρχονται περίπου στους 15.000  και βρίσκονται διάσπαρτοι  από την Αγαθούπολη μέχρι την Βασιλική και από την Οδυσσό ( Βάρνα) μέχρι την Ηλιούπολη. 

Άνθρωποι δημιουργικοί και δυναμικοί , σύγχρονοι και παραδοσιακοί ενταγμένοι στην Βουλγαρική κοινωνία , διατηρώντας όμως την ιδιαιτερότητά τους, συνεχίζουν να αποτελούν την γέφυρα φιλίας μεταξύ των δύο λαών.

Για την διατήρηση των ηθών και εθίμων, παράδοσης, καλλιέργεια της Ελληνικής γλώσσας  και συνείδησης, αλλά και για την  ανάπτυξη και πρόοδο τους  ίδρυσαν συλλόγους  μέσα από τους οποίους  δυναμώνουν  την φιλία  με τις τοπικές κοινωνίες. Παρόμοιοι   Ελληνοβουλγαρικοί   σύλλογοι  ιδρύθηκαν στην Αγαθούπολη, στην Σωζόπολη, στην Μεσημβρία. Στον Πύργο, στην Αγχίαλο, στην Ηλιούπολη, στην Άσπρη, στην Οδυσσό ( Βουλγαρίας) και στην Βασιλική.

Το εσωτερικό του συλλόγου "Αγχίαλος"

Έργο των συλλόγων αυτών, όπως καταγράφεται και στο Καταστατικό τους είναι η σύσφιγξη των σχέσεων μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων, η καταγραφή των παλαιών ηθών και εθίμων, η εκμάθηση των Ελληνικών και Βουλγαρικών χωρών, η εκμάθηση της Ελληνικής γλώσσας.

Βιβλία εκμάθησης Ελληνικών

Σχετικά με την εκμάθηση και διδασκαλία της Ελληνικής  αντιμετωπίζουν προβλήματα  τα οποία ξεπερνούν με εθελοντική εργασία , όπως μας είπε η πρόεδρος του Ελληνοβουλγαρικού συλλόγου «Αγχίαλος» Στεφανία Αλίκοβα.  Οι σύλλογοι αυτοί παρά την προσπάθεια  που  καταβάλλεται  συνεχίζουν το έργο τους με μικρή ενεργή συμμετοχή , ενώ οι σημαντικότεροι από αυτούς  παρά τις  οικονομικές τους δυσκολίες συνεχίζουν και  παρέχουν φροντιστηριακά  μαθήματα διδάσκοντας τα Ελληνικά και τον Ελληνικό πολιτισμό. Αυτοί είναι της Αγχιάλου, Σωζόπολης και Μεσημβρίας  οι οποίοι έχουν συνολικά περίπου 150  παιδιά. Οι εκπαιδευτικοί  διδάσκουν αφιλοκερδώς, αφού δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη από Ελληνικής πλευράς και οι σύλλογοι αδυνατούν να τους πληρώνουν.

Όπως μας είπε ο Δημήτρης Κανάριεβ, οικονομολόγος και κάτοικος της Αγχιάλου,  υπάρχουν σχετικές  πολιτιστικές δραστηριότητες με την συμμετοχή αρκετών χορευτικών συγκροτημάτων  που  στηρίζουν  τις διοργανώσεις χορών από πλευράς συλλόγων.

‘Οσο για τις οικονομικές  δραστηριότητες  τους  αυτές είναι τουρισμός, αλιεία, εμπόριο και αμπελουργία με κατασκευή κρασιών σε οικιακές  μονάδες.

Βάρκες και καϊκια  τα περισσότερα των οποίων ανήκουν σε Έλληνες ψαράδες

Επί πλέον   επωφελούνται και από τα υπάρχοντα ευρωπαϊκά προγράμματα  και από την ΜΚΟ Εθνικής Ένωσης Μαύρης Θάλασσας, πρόεδρος της οποίας είναι ο Δημήτρης Κανάριεβ  , η οποία  εκπονεί προγράμματα για την σωστή ανάπτυξη των εκεί περιοχών σύμφωνα με τα οικολογικά κριτήρια, παρέχει πληροφορίες σε ντόπιους κατοίκους για θέματα οικονομικά και εργασιακά.

Μια άλλη κοιτίδα του Ελληνισμού που βρίσκεται  στην «γειτονιά»  των Βαλκανίων , η οποία διαπρέπει και συνεχίζει  να υφίσταται  , παρά τις οικονομικές αντιξοότητες και  την Ελληνική απουσία.

Οι Σαρακατσάνοι στο Σλίβεν της Βουλγαρίας

Πάνω από 15.000  Σαρακατσάνοι ζούνε στην οροσειρά του Αίμου , στην Βουλγαρική πλευρά. Ενταγμένοι στα σύγχρονα δεδομένα αλλά και  δεμένοι με την παράδοση τους,  οργανωμένοι στην Ομοσπονδία Σαρακατσάνων που έχουν ιδρύσει στο Σλίβεν  και ενταγμένοι στην πολιτική ζωή, συνεχίζουν να ζούνε, να εργάζονται και να  κατέχουν περίπου το 80% της αγοράς στο Σλίβεν.  Άνθρωποι  δημιουργικοί  αφού κατάφεραν παρά τα δεινά που είχαν υποστεί στο διάβα της ζωής τους να δημιουργήσουν εργοστάσια, εταιρίες κατασκευής ακινήτων, τυροκομία, ξενοδοχεία . Για παράδειγμα  θα μπορούσαν να αναφερθούν το εργοστάσιο  ξηρών καρπών «Kronos» , το εργοστάσιο κατασκευής επίπλων « Euromebel» , η κατασκευαστική «Pinelopa group», το ξενοδοχείο  « Panorama»  κ.λ.π .

«Δύσκολες εποχές, αλλά συνεχίζουμε οικονομικά και  είμαστε στο πόδι»  σημείωσε  ο  Δημήτρης  Μπατάκος, Δημοτικός Σύμβουλος στον Δήμο Σλίβεν και ιδιοκτήτης του εργοστασίου « Kronos» σημειώνοντας ότι « η δυναμική των Σαρακατσάνων στην περιοχή κατόρθωσε  να  καλύψει  πολλές οικονομικές δραστηριότητες». Τόνισε όμως ότι οι Σαρακατσάνοι δεν είναι μόνο επιχειρηματίες αλλά διαπρέπουν και στις τέχνες και επιστήμες.  Και συμπλήρωσε ο Χρήστος Μπίτης «  το καλό είναι ότι τα παιδιά μας  σπουδάζουν, αλλά γυρνάνε πίσω για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στα μέρη από όπου κατάγονται».

Εκτός από την οικονομική τους δραστηριότητα  , παρά την οικονομική κρίση της Βουλγαρίας η οποία  τώρα ανακάμπτει  και βελτιώνεται ,  κατάφεραν και  οργανώθηκαν  ιδρύοντας εξ’ ιδίων πόρων,  συλλόγους  οι οποίοι συσπειρώθηκαν  στην Ομοσπονδία Σαρακατσάνων στο Σλίβεν από το 1991.  Στο πολύ όμορφο ακίνητο που έχουν, δημιούργησαν και  ένα παραδοσιακό μουσείο , μέσα στο οποίο ο επισκέπτης αναπολεί το παρελθόν  και ονειρεύεται  τις παραδοσιακές  καλύβες στα βουνά  όπου κατοικούσαν.

Αυτά  τα παλιά  αναπολούσαν  οι Χρήστος, Δημήτρης και Θανάσης , ξαδέλφια και οι τρεις,  καθώς έπιναν τον καφέ τους  μιλώντας  Ελληνικά  στο Σαρακατσάνικο ιδίωμα  , λέγοντας πώς  βοσκούσαν τα ζώα , πώς πήγαιναν σχολείο και πώς παρά τις δυσκολίες που υπήρχαν «έπαιρναν τα γράμματα» .  Μιλούσαν για  το «αντάμωμα» που θα  οργανωθεί και για φέτος για 24^η χρονιά  στις 30 Αυγούστου, για τα κλαρίνα  που θα ακούγονται μέχρι το πρωί και για τους χορούς  που θα ζωντανέψουν το  « το όμορφο χθες» το οποίο  θέλουν να τους οδηγήσει σε ένα καλύτερο αύριο. Το οποίο όμως να μην είναι μόνο  στενά συνδεδεμένο  με την οικονομική τους ανέλιξη, αλλά και με  την συνέχιση της παράδοσης.

Οι φόβοι τους   είναι ότι  με την ενσωμάτωση τους στην Βουλγαρική κοινωνία και με τους μεικτούς γάμους «χάνεται»  η Σαρακατσάνικη συνείδηση και πολύ περισσότερο η Ελληνική γλώσσα. Στηρίζουν  τους 20 συλλόγους , όπως είπαν, την Ομοσπονδία  , το έργο όλων, που το πρώτιστο είναι  η εκμάθηση της γλώσσας σε φροντιστηριακά μαθήματα , συντηρούν  τα χορευτικά τους συγκροτήματα  τους , ενώ έκτισαν και μια Εκκλησία στο Τσότσοβο το 2000 στο όνομα του Αγίου Γεωργίου. 

Για εκείνο όμως που  προβληματίζονται είναι αν κατορθώσουν όλα αυτά να τα συνεχίσουν  αφού και η Βουλγαρική κρίση επέδρασε καταλυτικά και σε αυτούς.  Οικονομική  βοήθεια  « δεν υπάρχει από πουθενά» υπονοώντας την Ελλάδα την οποία χαρακτηρίζουν « απούσα  στα προβλήματα και παρούσα στις δεξιώσεις» , η οποία  δεν έχει προνοήσει ούτε τις μετακινήσεις των Ελλήνων δασκάλων που διδάσκουν Ελληνική γλώσσα και πολιτισμό να αντιμετωπίσει, ούτε βιβλία για τα φροντιστηριακά μαθήματα που γίνονται να στείλει.

Το σημαντικότερο όμως  ζήτημα το οποίο θέτουν είναι  η άρνηση των Ελληνικών αρχών να τους χορηγήσει  την Ελληνική  υπηκοότητα. Με δάκρυα στα μάτια ο Δημήτρης Γρίβας  εξιστορούσε την στιγμή που ένας  υπάλληλος  στην Ελλάδα , πίσω από ένα γραφείο όπου είχε  απευθυνθεί   για να υποβάλει τα δικαιολογητικά του , τον ρώτησε « αν είναι Έλληνας»  λέγοντας « μπορείς να το  αποδείξεις» ;  Δύσκολα καταλαβαίνει κανείς την άρνηση αυτή , η οποία πλέον δεν είναι «πολιτική» μια και η Βουλγαρία  ανήκει στην ΕΕ και κανένας δεν θα εγκαταλείψει  το βιός του εκεί για να έρθει  στην Ελλάδα. Απλά φαίνεται ότι δεν γίνεται  κατανοητό ότι όλοι αυτοί ζητούν την Ελληνική υπηκοότητα  για να  αισθάνονται δικαιωμένοι για τα δεινά που έχουν υποστεί στο διάβα των χρόνων.

Άνθρωποι φιλόξενοι  και ειλικρινείς  σύγχρονοι και παραδοσιακοί, υπερήφανοι με την καταγωγή τους  και νοσταλγοί  του χθες που θέλουν να το διατηρήσουν για τα παιδιά τους. Δύσκολο μεν , κατορθωτό δε.

Ένας ...μηχανόβιος καφετζής !!!!!

"Μηχανόβιος, Παναθηναϊκάκιας, φιλελεύθερος, παλιά άνθρωπος της νύχτας και βαθιά θρησκευόμενος" , ο Γιώργος Σιάντζης, από το Αμύνταιο , διατηρεί ένα  από τα  εστιατόρια της Μυτιλήνης. Το "Κάστρο" έτσι λέγεται , το πρωϊ είναι καφενείο  για ψαράδες, παλιούς κατοίκους της Μυτιλήνης και για ξένους επισκέπτες, σαν και μένα, που περιπλανιώνται στους μαχαλάδες  και επιθυμούν να πιουν καφέ μιλώντας ανθρώπινα με  κάποιον. Το πώς βρέθηκα στην παραλία , στην αρχή της οδού Ερμού , δεν το κατάλαβα !! Όμως βλέποντας τον Γιώργο να ποτίζει τα λουλούδια του  και να ταϊζει τα αδέσποτα,  φορώντας το μαντήλι του "μηχανόβιου" στο κεφάλι, σκέφθηκα ότι θα ήταν ενδιαφέρον άνθρωπος και έτσι μπήκα στο μαγαζί και παρήγγειλα τον "πολλά βαρύ και όχι" !!
Με τον καφέ πιάσαμε την κουβέντα και μου είπε ότι " στην Μυτιλήνη βρέθηκε πριν 30 χρόνια " και ότι "μόλις κατάλαβε την πιάτσα άνοιξε το μαγαζί, το οποίο  έχει από το 1991".
 Καφέ το πρωϊ , εστιατόριο το μεσημέρι και το βράδυ για όσους "καταλαβαίνουν" από μεζέ και καλό φαγητό. Κάτι θα κατάλαβαν , από τις σπεσιαλιτέ του Γιώργου ,κάποιοι διερχόμενοι Τούρκοι και κάθισαν ζητώντας  τον τιμοκατάλογο.  Τους τον έφερε , και μόλις είδαν ότι είναι γραμμένος στα Τουρκικά χάρηκαν και άρχισαν να παραγγέλνουν. Ρώτησαν για τις σπεσιαλιτέ και ο Γιώργος σαν "καλός  μαγαζάτορας"  ξεκίνησε να τους απαριθμεί, τον "μπεκρί μεζέ", τα "σουτζουκάκια τυλιγμένα σε μελιτζάνα" ,τα  " κολοκυθολούλουδα"  , τα "καλαμάρια γεμιστά" κ.α  Μόλις τελείωσε με τους "μουσαφίριδες" του,  ανέλαβε η γυναίκα του και τότε ήρθε στο τραπέζι για να συνεχίσουμε την κουβέντα.
" Οι Τούρκοι είναι καλοί πελάτες, εύκολοι και γνωρίζουν τι θέλουν" είπε και συνέχισε " και οι Έλληνες πελάτες είναι πολύ καλοί, με την διαφορά ότι  με την οικονομική κρίση ο Έλληνας  δεν πολύ βγαίνει. Μας κατέστρεψαν οι πολιτικοί μας". "Εγώ, είπε , δεν είμαι κομματικοποιημένος, ζητώ να ζω ελεύθερα, να πληρώνω τους φόρους μου, να έχω δικαιώματα και υποχρεώσεις, να μην υπάρχουν ανισότητες και αυτοί που πρέπει να αμοίβονται , να αμοίβονται. Είμαι υπέρ ενός συστήματος που πρέπει να προσέχει την υγεία, την παιδεία και την ασφάλεια".
Στην συνέχεια μιλήσαμε  για την σημερινή οικονομική κρίση. Αναφέρθηκε στην ύπαρξη των φοιτητών στο νησί και είπε ότι είναι "το οξυγόνο του νησιού" αφού δίνουν ζωή με την παρουσία τους. " Κάποτε  βγάζαμε 500 ευρώ την ημέρα και δίναμε 920 ευρώ το δίμηνο στο ΤΕΒΕ. Σήμερα βγάζουμε 150 ευρώ και δίνουμε και πάλι τα ίδια χρήματα. Η δουλειά έπεσε κατά 60%. Οι φόροι είναι δυσβάσταχτοι και τα ασφαλιστικά ταμεία έχουν τεράστια προβλήματα".

Για να χαλαρώσω την ατμόσφαιρα και να τον κάνω να ξεχάσει την καθημερινότητα , του είπα " είσαι ιδιόρρυθμος άνθρωπος". Μου απάντησε θετικά. " Κοίτα να δεις φίλε, δεν είμαι ούτε δεξιός, ούτε αριστερός. Ψηφίζω , επειδή πρέπει να ψηφίσω και ψηφίζω  Οικολόγους. Παρά το ότι υπήρξα Έναςάνθρωπος της νύχτας, με ότι αυτό συνεπάγεται, κρατήθηκα και δεν έχασα τις  αξίες μου. Για αυτό και δεν πλούτισα".
Τον ρώτησα για τον Παναθηναϊκό και μου είπε ότι είναι "φαν" και ότι τον συνοδεύει σε διάφορα μέρη του κόσμου. Ότι είναι ένας εξηντάχρονος  ροκάς , ότι από τα 12 μέχρι τα 20 του χρόνια έζησε στην Ολλανδία, ότι δεν πήρε ποτέ ναρκωτικά  και ότι είναι θρησκευόμενος. Για να τον πειράξω τον ρώτησα  " καθαρίζεις αμαρτίες του παρελθόντος";  Φιλόσοφος όσο και μηχανόβιος μου απάντησε " ο αναμάρτητος  πρώτος τον λίθον βαλλέτω" !!!
Χάρηκα που τα είπαμε  και μόλις ετοιμάστηκα να φύγω μου είπε " Φίλε,  το μέλλον είναι αβέβαιο. Θα σου πω κάτι που μου είχε πει ένας φίλος μου Δανός στην Ολλανδία  :  χαίρομαι που στην Ελλάδα γεννήθηκε η Δημοκρατία , όμως  ταυτόχρονα θλίβομαι γιατί στην Ελλάδα πεθαίνει η Δημοκρατία".
Τον αποχαιρέτισα  και έφυγα αφού ήπια τον καφέ που μου έκανε και προβληματίστηκα με την τελευταία του φράση , καθώς και τα άλλα  λεγόμενα του , τα οποία απέδειξαν για πολλοστή φορά ότι τα "καλύτερο Πανεπιστήμιο , είναι του πεζοδρομίου" !!!


  

«Ελληνας στην ψυχή... χωρίς ταυτότητα!»

«Το παιδομάζωμα δεν σχετίζεται με την αλλαγή φρονημάτων. Ηταν ιερή πράξη, αφού σώθηκαν παιδιά. Δεν ήταν εκδιωγμός. Ο Εθνικός Στρατός τούς σκότωνε βομβαρδίζοντας τις περιοχές όπου κατοικούσαν, οπότε έπρεπε να φυγαδευθούν

. Τότε ο Δημοκρατικός Στρατός αποφάσισε για να τα προστατεύσει να τα μεταφέρει σε σοσιαλιστικές χώρες. Αντικειμενικά αν λύναμε μεταξύ των ετών 1941-1945 τον πόλεμο και δεν οδηγούμασταν στον Εμφύλιο, δεν θα υπήρχαν τα γνωστά αποτελέσματα», τονίζει ο 91 χρόνων σήμερα συνταξιούχος καθηγητής Λογοτεχνίας Γιάννης Σταμένης, ο οποίος ζει στη γειτονική Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, στα Σκόπια.

Γεννημένος το 1923 στο Πολύσταμο Φλώρινας, πήρε μέρος στην Αντίσταση από το 1941, στο Δημοκρατικό Στρατό και αφού πολέμησε κατά τη διάρκεια του πολέμου, τελικά λόγω των φρονημάτων και της κατάταξής του στο Δημοκρατικό Στρατό φυλακίστηκε πολλές φορές σε Θεσσαλονίκη, Λήμνο, Μακρόνησο, Φλώρινα. Μαζί με τους Γιάννη Ρίτσο, Κώστα Βερόπουλο, Λεωνίδα Κύρκο, Γιώργο Μεγαλομάστορα κ.ά.

Το 1949 αναχωρεί σαν πολιτικός πρόσφυγας για την πρώην Σοβιετική Ενωση και σπουδάζει Ρωσική Φιλολογία. Το 1953, στην Τασκένδη πλέον έπειτα από αρκετά χρόνια ταλαιπωρίας, παντρεύεται τη Δάφνη Καζία, γεννημένη στις Καρυές των Πρεσπών το 1934, που είναι ένα από τα παιδιά του παιδομαζώματος, η οποία ακούγοντας τη συζήτησή μας έρχεται δακρυσμένη από την κουζίνα της και μου λέει, «τα παιδιά σας, τα παιδιά σας να προσέχετε», δείχνοντας τον πόνο που κουβαλά 66 χρόνια.

Και συνέχισε: «Ημουνα 14 χρόνων κοριτσάκι. Το παιδομάζωμα δεν ήταν "μάζεμα", ήταν η σωτηρία μας. Και αντί να ευγνωμονούν το Δημοκρατικό Στρατό για τη σωτηρία μας, τον κατηγορούν». Τότε παρεμβαίνει ο μπαρμπα-Γιάννης και φιλοσοφώντας σημειώνει: «Ο άνθρωπος κάνει ζημιά όταν βλέπει τα προβλήματα και τα κλείνει στο μικρόκοσμό του, ενώ στη συνέχεια παρουσιάζεται ως εθνικόφρων ήρωας».

Τα λάθη

Κάποια στιγμή «καρφώνει» το βλέμμα του στο κενό και χαμηλόφωνα λέει: «Το παιδομάζωμα το εκμεταλλεύτηκαν πολλοί για προσωπικούς και πολιτικούς λόγους, εντός-εκτός. Αυτό είναι ένα από τα λάθη ένθεν κακείθεν. Ενώ το δεύτερο και καθοριστικότερο είναι ότι κακώς δόθηκε αμνηστία μόνο στα μέλη του Δημοκρατικού Στρατού που βρίσκονταν εντός της ελληνικής επικράτειας και δεν συμπεριέλαβε και όλους εμάς που βρισκόμασταν εκτός ελληνικών συνόρων».

Και συμπληρώνει: «Πολλές φορές ο άνθρωπος γυρνά πίσω και επιθυμεί να δει τα πράγματα εκείνα που δεν τα είδαν οι άλλοι, ώστε να μην επαναληφθούν τα λάθη. Αγαπώ την πατρίδα και το λαό μου όσο τίποτε στον κόσμο».

Συνεχίζοντας, αναπολώντας, μιλώντας για το παρελθόν, αναφερθήκαμε και στην παραμονή του στα Σκόπια, θέτοντάς του το ερώτημα γιατί δεν επέστρεψε οικογενειακά στην Ελλάδα. Πριν μου απαντήσει, με κοίταξε για κάμποσο και είπε: «Το 1962 ξεκινήσαμε με τη Δάφνη για την επιστροφή "στην Ιθάκη μας". Ακόμη η Ελλάδα δεν ήταν έτοιμη να μας υποδεχθεί.

»Οταν φύγαμε από την Τασκένδη η τότε ηγεσία του Ομοσπονδιακού κράτους της Γιουγκοσλαβίας μάς πρότεινε να παραμείνουμε στα Σκόπια, ώστε όταν ανοίξουν τα σύνορα να είμαστε κοντά για να περάσουμε στην Ελλάδα. Κάτι βέβαια που δεν έγινε ποτέ. Εκτοτε ζούμε εδώ και δίδαξα Ρωσική Λογοτεχνία στην Παιδαγωγική Ακαδημία των Σκοπίων και στο Εργατικό Πανεπιστήμιο την Ελληνική Γλώσσα».

Πολυγραφέστατος στη διδασκαλία της ελληνικής για ξένους, μεταφραστής από τα ελληνικά στα σλάβικα ελληνικών ποιημάτων και διηγημάτων, ποιητής που συνέγραψε ποιήματα για τον Ρίτσο, τον πατέρα του που δεν γνώρισε και επισκέφθηκε τον τάφο του στην Αμερική το 1971 κ.ά., ενώ από το 1974 μέχρι πρότινος δίδασκε την ελληνική γλώσσα σε όλους που ήθελαν να τη μάθουν.

Το ενδιαφέρον όμως, όπως μου «αποκάλυψε», επικεντρώνεται στο γεγονός ότι μεταξύ των εκατοντάδων μαθητών του ήταν γόνοι Ελλήνων που επιθυμούσαν να μάθουν τη μητρική τους γλώσσα.

Αμαρτία...

Αναφερόμενος στην περίοδο που δίδασκε τα ελληνικά, είπε «κανένας Σκοπιανός, Γιουγκοσλάβος δεν με ρώτησε γιατί διδάσκω ελληνικά. Απεναντίας μου ζητούσαν να συνεχίσω να διδάσκω». Πικραμένος, συμπλήρωσε «από την Ελλάδα κανένας δεν ενδιαφέρθηκε να με ρωτήσει γιατί διδάσκω ελληνικά και παρέχω ελληνική παιδεία.

»Κανένας δεν ασχολήθηκε να με ρωτήσει γιατί συνεχώς έγραφα βιβλία εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας!». Και μονολογώντας, είπε «πού ήσουν ελληνική κυβέρνηση να δεις ότι τα ελληνικά γράμματα στα Σκόπια διδάσκονταν από έναν που δεν του επέτρεψες να επιστρέψει σαν Ελληνας στην πατρίδα του, επειδή είχε το θάρρος να πολεμήσει το Γερμανό κατακτητή, τους Ιταλούς. Και μετά φυλακίσθηκε. Δεν είναι αμαρτία;». Και συμπλήρωσε: «Μη νομίσουν οι πρώην και νυν κυβερνώντες ότι είναι μεγάλοι πατριώτες. Ο πατριώτης φαίνεται στις μάχες, στον αγώνα υπέρ της πατρίδας».

Είχε «ανάψει» ο Γιάννης Σταμένης. Γεμάτος γνώσεις, ιστορία, θύμησες, απογοήτευση και πικρία ήταν έτοιμος να πει και άλλα, πολλά, σημειώνοντας ίσως παραπομπές από τον Εμφύλιο και για όλα αυτά που δεν τα διαβάζουμε, γιατί δεν θέλησαν να τα γράψουν.

Τον σταμάτησα, όμως, και τον προκάλεσα με ένα ερώτημα που δεν θα έπρεπε να του κάνω, αλλά του το έκανα: «Αισθάνεσαι Ελληνας;». Με κοίταξε και μου είπε «μη μου ανοίγεις πληγές, γιατί δεν γνωρίζω αν τις αντέξω. Δίδαξα ελληνικά. Συνεχίζω και γράφω προωθώντας την ελληνική παιδεία. Εγραψα ελληνικά παραμύθια» και συμπλήρωσε: «Η Δεξιά της εποχής εκείνης "φορούσε" στολή Γερμανού και δεν ντρεπότανε. Υποφέρω. Είμαι ιδεολόγος. Και συνεχίζω να έχω την ίδια ιδεολογία, παρά τα 91 χρόνια μου.

»Δεν αγωνίστηκα για το προσωπικό μου συμφέρον. Πάλεψα για το λαό μου. Γεννήθηκα κάπου, που το μέρος αυτό ήθελε θυσίες και ζητούσε μιαν άλλη ζωή. Είχα πει στη μακαρίτισσα μάνα μου: "Μητέρα, και να πεθάνεις εγώ θα πάω για αντάρτης. Σε αγαπώ"».

Ο πόνος

Αισθάνθηκα ότι είχε κουραστεί ψυχικά, δυνατός όμως στη θέληση για ομιλία τον ρώτησα «νιώθεις πικρία;». «Δεν χρειάζεται να το λέω εγώ. Αρκεί να το αισθάνεται ο συνομιλητής μου. Μπήκα στην Εθνική Αντίσταση ενώ ήμουν πλούσιος από την οικογένειά μου. Δεν πήγα για να γίνω υπουργός και να αποκτήσω χρήματα. Εχασα χρήματα, δεν κέρδισα. Αλλά δεν διαμαρτύρομαι.

»Πολλές φορές αποτάθηκα στις Ελληνικές Αρχές για να πάρω ελληνική υπηκοότητα και ελληνικό διαβατήριο και μου αρνήθηκαν, χωρίς να αιτιολογήσουν την άρνησή τους. Προσωπικά γνωρίζω την αιτία: ήμουνα ένα παιδί που έκανα το καθήκον μου προς την πατρίδα και το λαό μου. Χωρίς κανένα προσωπικό συμφέρον. Δεν γνωρίζω αν ορισμένοι άνθρωποι, που έκαναν λάθη, τους τίπτει η συνείδησή τους για τα λάθη που έκαναν. Δεν φταίει η πατρίδα. Ο πόνος μου είναι για τους ανθρώπους που κυβέρνησαν και καθοδήγησαν την πατρίδα. Δεξιούς και αριστερούς»

Μετά την τελευταία παράγραφο των λεγομένων του, που ήταν και το βαθυστόχαστο των απόψεών του μια και ήταν ένα «κατηγορώ» προς όλες τις κατευθύνσεις, δεξιές και αριστερές, τον αποχαιρέτησα και ενώ βρισκόμουν στην πόρτα, άκουσα από μέσα τη φωνή της κυρα-Δάφνης να λέει «έχετε παιδιά; Τα παιδιά σας να προσέχετε, τα παιδιά σας».